دریای خزر به لحاظ تأثیر آب و هوای مناطق هم جوار و با برخورداری از جزایر، تالاب ها، خلیج ها و مصب رودخانه های مختلف و زیست گاهی منحصر به فرد، اهمیت بوم شناختی (اکولوژیک) به سزایی دارد.
اقلیم حیاتی حوزه خزر سبب گردیده است که در بخش هایی از آن به ویژه سواحل جنوبی، جنگل های مطلوب و منحصر به فرد ایجاد شود. این دریا به عنوان یک آبراه، معبری مناسب و مشترک میان پنج کشور ساحلی آن به شمار می آید.
نوشتار زیر به بررسی محیط زیست این دریا و شرایط اقلیمی آن پرداخته است.