بهره‌برداری از اقیانوس‎ها و دریاها به لحاظ حمل و نقل، تجارت، منابع غذایی و دارویی، منابع معدنی و امنیت کشورهای ساحلی از اهمیت بسیار ویژه‌ای در جهان امروز برخوردار است. نظر به این اهمیت و با توجه به اینکه پهنه گسترده‌ای از قلمرو سرزمین ایران به‌ طول بیش از ٢٧٠٠ کیلومتر را کرانه های آبی دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان تشکیل می‌دهد، وجود یک مؤسسه ملی فعال در زمینه های مختلف علوم دریایی و اقیانوسی در کشور، همواره از اهمیت راهبردی برخوردار بوده است.

بر این اساس، مرکز ملی اقیانوس‌شناسی با توجه به توافق صورت گرفته بین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) در اواخر سال ١٣٧٠ تأسیس گردید و در جلسه مورخ 8/12/88 شورای گسترش آموزش عالی کشور، با تبدیل آن به «مؤسسه ملی اقیانوس‏ شناسی» موافقت قطعی شد.

این مؤسسه تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با اهداف زیر فعالیت می کند:

- مطالعات بنیادی و نظریه‌پردازی در قلمرو امور اقیانوس‌شناختی

- سیاست‌پژوهی و برنامه‌ریزی بلندمدت برای حفظ و نگهداری و ارتقای زیست‌بوم دریایی و بهره‌برداری بهینه از آنها

- پژوهش‌محور ساختن تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری در قلمرو مسایل مربوط به امور دریایی و اقیانوس ‌شناختی

- ارتقای متوازن و پیشرفت علمی امور مربوط به دریا و مسائل اقیانوس‌شناسی با رویكرد مطالعات آینده ‌اندیشانه

- تنوع بخشی و افزایش منابع مالی مؤسسه و بهره‌گیری از مشاركت مالی نهادهای ملّی و بین ‌المللی و همچنین مشاركت بخش خصوصی، به ‌ویژه انجمن‌های علمی و سازمان‌های غیردولتی

- ارائه خدمات به جامعه و گسترش آموزش‌های عمومی و تخصصی در زمینه اقیانوس شناسی

- افزایش ارتباط با نهادها و سازمان‌های مرتبط در عرصه ملّی و بین‌المللی برای بالا بردن سهم منابع دریایی در توسعه اقتصادی، اجتماعی،‌ سیاسی و فرهنگی كشور

وظایف مؤسسه:

مهمترین وظایف مؤسسه ملی اقیانوس‌شناسی عبارتند از:

- انجام پژوهش‌های بنیادی علمی و کاربردی در همه زمینه‌های اقیانوس‌شناسی (فیزیک، شیمی، محیط زیست، زمین‌شناسی، زیست‌شناسی، مهندسی، حقوق و روابط بین‎الملل، امنیت، اقتصاد و مدیریت دریایی)

- ایجاد و تجهیز آزمایشگاههای پژوهشی دریایی در ستاد و ایستگاههای مؤسسه در سواحل خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر

- همکاری با سازمان‎های اجرایی دریایی در زمینه طرح‌های پژوهشی اختصاصی آنها بر اساس توافق دو جانبه

- برگزاری دوره‌های کوتاه‌مدت آموزشی در سطح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی در زمینه‌های مختلف اقیانوس‌شناسی

- کمک به دانشگاهها در ایجاد دوره‌های دانشگاهی علوم و فنون دریایی

- در نظر گرفتن تمهیدات لازم برای انتقال فناوری‌های جدید و مناسب دریایی به داخل کشور

- برگزاری همایش‌های علمی در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی در زمینه‌های مرتبط

- تبادل داده‌ها و اطلاعات با سازمان‌ها و مراکز دریایی

- ارائه مشاوره به مسوولان ذیربط برای تعیین خط مشی‎های دریایی کشور

- ایجاد ارتباط و همکاری سازنده با سازمان‎های بین‌المللی و منطقه‌ای مرتبط با اقیانوس‌شناسی

پژوهشکده ها و گروه‌های پژوهشی

مؤسسه ملی اقیانوس‌شناسی دارای دو پژوهشکده «علوم دریایی» و «فناوری و مهندسی دریایی» و 6 گروه پژوهشی است که عبارتند از:

 پژوهشکده علوم دریایی

 شامل:

- گروه علوم زیستی دریا: این گروه در زمینه زیست‌شناسی، بوم‌شناسی، شیمی و محیط زیست دریا فعالیت می­کند.

- گروه علوم غیرزیستی دریا: زمینه‌های فعالیت این گروه شامل زمین­شناسی، رسوب شناسی، اقیانوس‌شناسی فیزیکی، هواشناسی دریایی و ژئوفیزیک دریایی است.

- گروه حقوق و مطالعات راهبردی دریا: این گروه در زمینه‌های مرتبط با سیاستگذاری دریایی و در حوزه های اقتصادی، سیاسی، حقوقی، بین‌المللی، و مدیریت منابع دریایی و ساحلی فعالیت می‌کند.

 پژوهشکده فناوری و مهندسی دریایی

شامل:

- رسوب و احیای خشکی از جمله فعالیت های این گروه است. همچنین مدل‌سازی سونامی، امواج ناشی از باد، توفان‌های حارّه‌ای و خیزاب‌های توفان، برخی از زمینه‌های دیگر فعالیت این گروه را تشکیل می‌دهند.

- گروه فناوری اقیانوسی: در زمینه‌های مدل‌های عددی پیشرفته، و شناسایی و فراهم آوردن زمینه‌ لازم برای انتقال فناوری‌های نوین دریایی و اقیانوسی به داخل کشور فعالیت می‌کند.

 آزمایشگاه‌ها:

مؤسسه ملی اقیانوس‌شناسی دارای 4 آزمایشگاه مجهز در زمینه‌های زیر است:

- زیست‌شناسی دریا

- شیمی دریا

- زمین‌شناسی دریا

- فیزیک دریا

فعالیت‎های بین‌المللی:

این مؤسسه فعالیت‎های بین‌المللی گسترده‌ای دارد و در این زمینه با نهادها و مؤسسات خارجی اعم از دولتی و غیر دولتی و سازمان‎های بین دولتی و غیر دولتی منطقه‌ای و بین‌المللی به تعامل و همکاری می‌پردازد.

مؤسسه ملی اقیانوس‌شناسی در این راستا تا کنون دوره‌ها و کارگاه های آموزشی و سمینارهای مختلفی را با همکاری این نهادها در سطوح ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی برگزار نموده است. از جمله نهادهای بین‌المللی که مؤسسه ملی اقیانوس‌شناسی نقش هماهنگ کننده ملی یا منطقه‌ای آنها را بر عهده دارد می توان به کمیسیون بین دولتی اقیانوس‌شناسی (IOC) وابسته به سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو)، کمیته بین‌المللی تبادل داده ها و اطلاعات اقیانوسی (IODE)، سازمان جهانی دیده‌بانی اقیانوسی در منطقه اقیانوس هند (IOGOOS)، شبکه جهانی پایش آبسنگ های مرجانی (GCRMN) و سامانه جهانی هشدار سونامی در منطقه اقیانوس هند  (IOTWS) اشاره کرد. دفتر منطقه‌ای مؤسسه بین‌المللی اقیانوسی (IOI) در حوضه خلیج فارس و دریای عمان در مؤسسه ملی اقیانوس شناسی قرار دارد و این مؤسسه مرجع ملی در رابطه با  شبکه بین اسلامی علمی و فناوری اقیانوس‌شناسی (INOC) است.

ایستگاه‌های پژوهشی:

مؤسسه ملی اقیانوس‌شناسی به ‌منظور پیشبرد اهداف خود و دسترسی آسان‎تر به مناطق ساحلی، ایستگاه‌های پژوهشی زیر را تأسیس نموده است:

-    ایستگاه پژوهشی دریای عمان و اقیانوس هند در چابهار

-    ایستگاه پژوهشی دریایی خزر در نوشهر

-    ایستگاه پژوهشی خلیج فارس در بوشهر

از دیگر منابع:

معرفی ایستگاههای پژوهشی موسسه ملی اقیانوس شناسی

مرکز ملی پیش بینی و هشدار مخاطرات دریایی

مرکز ملی داده های اقیانوسی و دریایی

شناور تحقیقاتی اقیانوس پیما

آزمایشگاه زیست شناسی

آزمایشگاه فیزیک دریا 

منبع:

http://inio.ac.ir

نوع مطلب : مهندسی دریا
نوشته شده در جمعه ۲۰ دی ۱۳۹۲ توسط SMSM |           |