مقدمه
انسان امروز در هزاره سوم قرار دارد. قرنی که برای بشر پیامدهای امید بخش به همراه داشته و در کنار آن او را با چالش های اساسی نیز روبرو ساخته است.
تغییر مفهوم توسعه صنعتی به توسعه پایدار، که در برگیرنده نیازهای حال حاضر بشر بدون به مخاطره انداختن توانایی های نسلهای آینده به نیازهایشان می باشد، یعنی توازنی بین ملاحظات اقتصادی، اجتماعی، محیطی، فناوری و ارزشهای اخلاقی، آزادی، برابری و عدالت اجتماعی، ایجاد موانعی خردمند، سالم و مرفه، زیر ساختهای عمومی مدرن لازمه عمل مناسب جامعه و توانای برای رسیدن به توسعه پایدار است.
در حوزه مهندسی متالورژی و مهندسی مواد انقلاب مواد مهندسی تغییرات زیادی را در جهان حاصل نموده است. مواد سنتی شامل فولاد، بتن، پلاستیک در حال تغییرات اساسی در جهت کاهش اثرات مخرب زیست محیطی تولید و کاربردشان می باشند.
دانشمندان و مهندسین آزموده در حال طراحی مواد جدیدی هستند که بر پایه درک بهتر از آنها امکان تغییر در ابعاد اتمی فراهم شده است. در آینده توانائیهای بلقوه فناوریهای ما تولید موادی با خواص کاملا خاص و قابل کنترل خواهد بود. این مواد نو در روند توسعه محصولات باعپ افزایش بهره وری در مصرف انرژی و استفاده از منابع اولیه کمتر می گردند . مواد جدید سبک تر، مقاوم تر و قابل بازیافت می باشند. امروزه آلیاژهای سبک تر از آلومینیم و مستحکم تر از فولاد و کامپوزیت های با پایه بیولوژیکی در حال توسعه می باشند. اهمیت مواد به گونه ای است که مورخین دوران تمدن بشری را بر اساس موادی که در آن زمان به کار می رفت دسته بندی کرده اند، عصر حجر، عصر برنز، عصر آهن، عصر سیمان، عصر فولاد و سال 1950 عصر سیلیسیم و سال 1990 به بعد را عصر مواد نو خوانده اند.
انقلاب فناوری درهزاره سوم دست آوردهای شگرفی برای انسان به همراه داشته است که مهمترین آنها ، افزایش عمر انسان را به همراه داشته به گونه ای که میزان متوسط آن در برخی از کشورهای توسعه یافته به 95 سال رسیده و پیش بینی می شود که در سال 2025 عمر انسان به 5/1 برابر وضع موجود برسد.
امروزه در عصر فناوری اطلاعات آموزش عالی با دو چالش اساسی روبرو شده است.
اول تغییر نوع نگرش از حالت عرضه به حالت تقاضا است.
امروزه در آموزش عالی بحث بر این نیست که چگونه روشهای تدریس را بهبود بخشیم بلکه سخن از بهسازی فرایند های یادگیری است. علاوه بر این میل به یادگیری ، کسب اطلاعات و مهارتهای گوناگون و تخصص گرایی پدیده کیفیت مبنائی افزایش چشمگیری داشته و همزمان با آ ن حجم دانش بشری نیز سیر صعودی بسیار داشته است. در حوزه آموزش هدف تخصص گرایی بر مبنای کیفیت و تعهدات حرفه ای عشق به یادگیری در تمام طول عمر است.
موضوع دیگری که در محدوده این چالش قرار می گیرد آن است که مراکز آموزشی، شرکت ها و سازمان های مختلف از نظر جغرافیایی بسیار پراکنده شده و آموزشهای آنان نیز بسیار متنوع شده به گونه ای که در بسیاری از موارد به صورت انتزاعی از نیازهای جامعه، طراحی و به اجرا گذارده می شوند. آموزشهای کلاسیک دانشجویان در کنار آموزشهای ضمن کارکنان، مهندسان و مدیران صنایع و مراکز خدماتی با مشکلاتی همراه شده که پدیده ای بسیار نامطلوب برای توسعه اقتصادی جوامع می باشد.
چالش دوم آن است که چرخه عمر محصولات، سیستم ها و ... بسیار کوتاه شده، تحولات علوم و فناوری با شتاب بسیاری بر بستر نوآوری حرکت می کند.
عمر انسان برای یادگیری افزایش یافته این عوانل در کنار ماهیت فناوریهای جدید، روشهای آموزش و یاد گیری را تغییر داده است. امروزه ابزارها و فناوریهای اطلاعاتی در این میان نقش مؤثری داشته و دستیابی به منابع آموزشی از طریق شبکه اینترنت ایده خود آموزی را بسیار تقویت نموده است . استفاده از فناوری اطلاعات باعث انعطاف زیادی در روشهای آموزش و صرفه جویی های اقتصادی و زمانی و مکانی بسیار گردیده است.
در این حالت دانشجویان می توانند در زمان و مکان دلخواه به یادگیری مطالب مورد نیاز خود بپردازند.
ظهور این فناوری جدید باعث تغییراتی در شیوه های آموزشی و یادگیری شده است. یک بازار الکترونیک برای آموزش و بازآموزی (آموزشهای ضمن کار) برای مکانیزم های تبادل اجناس و خدمات را فراهم می آورد.
مهندس آزموده می بایست با اقتصاد ، اصول تجارب آشنایی داشته و دارای احساس مسؤلیت اجتماعی، اخلاقی، سیاسی و انسانی باشند. به روز بودن آگاهی و دانش آنان از نیازهای جامعه و دارا بودن تعهدات حرفه ای از دیگر نیازخای مهندسان کنونی مورد نیاز جوامع پیشرفته امروزی است. به عبارت ساده تر مهندس آزموده فردی است که، از میزان معینی از دانش و تجربه در حرفه خود برخوردار بوده و آگاهی و دانسته های حرفهای او در حوزه تخصصی خود به روز باشد.
دانشنامه مرجع مهندسی ايران
www.smsm.ir