آشنایی با رشته پزشکی

پزشكی

هدف :
هدف تربیت پزشك عمومی با خصوصیات زیر است:
1) در راه آشنایی بیشتر با مكتب و تزكیه و تعالی روح كوشا باشد. كمك به تامین بهداشت و درمان دردهای مردم را وسیله‌ای برای رضای خدا و تقرب به او بداند.
2) با فرهنگ کشور آشنا باشد و خود را ملزم به رعایت قوانین و مقررات حاكم به جامعه بداند.
3) از شناخت مسائل عمده بهداشت و درمان و نظام ارائه خدمات بهداشتی و درمانی كشور به قدر كافی برخوردار و از مسئولیت‌ها و وظایف خود در این نظام آگاه باشد.
4) قابلیت علمی و عملی كافی در تشخیص بیماری‌ها و ارجاع بیماران به سطوح بالاتر بهداشتی و درمانی كشور و شركت در برنامه‌های پیشگیری و بهداشت عمومی را دار باشد.
5) قادر به استفاده از آخرین منابع علمی و بهره‌گیری از اطلاعات جدید كار خود باشد.

دوره آموزش دكترای حرفه‌ای پزشكی شامل مراحل زیر است:
الف ) علوم پایه: طول این دوره 2 سال است كه در پایان این دوره دانشجو در آزمونی شامل كلیه دروس این دوره شركت می‌كند و در صورت موفقیت به دوره بعدی راه می‌یابد. هر دانشجو حداكثر دوبار می‌تواند در این آزمون شركت كند.
ب) فیزیوپاتولوژی : طول این دوره 6 ماه است و طی آن دانشجو ضمن آگاهی از مبانی فیزیولوژیك ، با مكانیزم بیماریها و عوامل موثر در آنها به طریق تحلیل گرانه آشنا می‌شود و نشانه‌های بیماریها و تشخیص و درمان آنها را یاد می‌گیرد.
ج ) كارآموزی بالینی : طول این دوره 20 ماه است و هدف شناخت آثار و علائم بیماریها از دیدگاه بالینی و آزمایشگاهی به دست آوردن توانایی‌های لازم در به كاربردن اندیشه ، استدلال و نتیجه‌گیری سریع، به منظور برخورد منطقی و صحیح با بیمار و طراحی عملیات پیشگیری درمانی است.
د) كارورزی بالینی: طول دوره 18 ماه است و هدف پرورش مهارتها، تقویت قدرت تصمیم‌گیری ، افزایش اتكاء به نفس و تكمیل پرورش اندیشه از طریق رویارویی مستقیم كارورز با مسائل بهداشتی ، درمانی و تقبل مسوولیت مستقیم امور بهداشتی، درمانی به عهده همه است.
هـ ) كارورزی: دانشجویان قبل از شروع مرحله كارورزی ، در كنكور كارورزی كه شامل كلیاتی از دروس پایه و اصلی و عمومی فیزیولوژی علوم بالینی است و به طور سراسری برگزار می‌شود شركت می‌كنند چون گذراندن موفقیت‌آمیز این آزمون برای راه‌یابی به دوره كارورزی ضروری است. فارغ‌التحصیلان ملزم به خدمت در مناطق محروم كشور هستند.

تواناییهای فارغ‌التحصیلان
فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند بعد از پایان تحصیلات، مسوولیتهای متفاوتی را عهده‌دار شوند، از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
1) تشخیص – درمان و پیگیری بیماران در مطبهای شخصی، درمانگاهها و بیمارستانها.
2) مدیریت و سرپرستی مراكز ارائه خدمات بهداشتی و درمانی.
3) مشاركت در امر تحصیلی و پژوهشی در ارتباط با بیماریهای مختلف.
دوره پزشكی شامل 4 مرحله : علوم پایه ، فیزیوپاتولوژی (نشانه‌شناسی) ، كارآموزی و كارورزی می‌باشد. مرحله علوم پایه درواقع عامل ارتباطی‌ای بین درسهای دبیرستان و پایه با درسهای تخصصی پزشكی است، بدین ترتیب كه شامل آن قسمت از درسهای پایه است كه به بدن انسان مربوط می‌شود؛ برای مثال، بیوشیمی قسمتی از علم شیمی است كه در مورد شیمی بدن موجود زنده (در این‌جا انسان)‌ صحبت می‌كند و همین‌طور سایر درسهای این مرحله كه در بخش درسها شرح داده می‌شوند. مرحله شناخت نشانه و علایم بیماری و چگونگی پیدایش علایم بیماری، در ارتباط با عامل بیماری‌زا و چگونگی پیدا كردن آن در معاینه‌ها و آموزش نظری دستگاههای تشخیص ، بدون توجه به درمان است. در این دوره ، دانشجو مفهوم بیماری و علایم آن و نحوه تشخیص آن را به صورت نظری مطالعه نموده،‌ چگونگی آن را با توجه به درسهای علوم پایه فرا می‌گیرد.

مرحله بعدی شامل دوره كارآموزی (استاژری) است كه دانشجو در این مرحله ، به بیمارستان و بالین بیماران می‌رود و در كنار درسهای نظری، روشهای تشخیص و درمانی را در بالین بیمار می‌آموزد. در این قسمت، استادان در مورد هر بیمار، توضیحات لازم را به دانشجویان ارائه می‌دهند و دانشجو نیز زیرنظر استاد، فرآیندهای معاینه بالینی و فنون تشخیص را به كار می‌برد و شیوه درمان و تجویز دارو را نیز در هر مورد می‌آموزد. در این مرحله درسهای نظری نیز ارائه می‌شود كه مكمل كار بالینی در بخش خواهد بود.
مرحله بعد دوره كارورزی (انترنی) است ، دانشجو پس از فراگیری راههای تشخیص و درمان به صورت مستقل و با نظارت كلی روزانه استادان ، اقدام به بیماریابی، تشخیص و درمان نموده، مواد آموخته شده در مرحله كارآموزی (استاژری) را در عمل به كار می‌برد و تجربه می‌اندوزد.
در كل دوره پزشكی عمومی دو امتحان اصلی (حیاتی) وجود دارد كه شامل امتحان جامع علوم پایه و دیگری امتحان جامع پرانترنی می‌باشد. قبولی در این دو امتحان، لازمه ورود به مرحله بعدی است.

آینده شغلی ، بازار كار ، درآمد:
عمده‌ترین موقعیتهای شغلی كه بیشتر پزشكان می‌توانند جذب آنها شوند، عبارتنداز:
الف ) مطبهای شخصی كه بر حسب تمایل پزشك و نیاز منطقه در شهرها و روستاها دایر می‌گردد و پزشكان ویزیت مراجعان را در مطبها انجام می‌دهند.
ب ) بیمارستانها و درمانگاههای خصوصی و دولتی كه در آنها پزشكان به تشخیص و درمان بیماریهای مراجعان خود می‌پردازند.
ج ) مراكز بهداشتی درمانی شهری یا روستایی كه اغلب مدیریت و سرپرستی این مراكز به عهده پزشكان عمومی می‌باشد و همچنین این مراكز از پزشكان عمومی برای تشخیص، درمان و پیگیری بیماریها نیز استفاده می‌نمایند.
توانایی‌های مورد نیاز و قابل توصیه :
سلامت تن و روان برابر ضوابط مربوط به تشخیص كمیسیون پزشكی متعهد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی برای داوطلبان رشته پزشكی امری ضروری است.
علاوه بر آن داوطلبان ورود به رشته پزشكی باید از دانش و علاقه بالایی در زمینه درسهای زیست‌شناسی و علوم پایه نیز برخوردار بوده، دقت كافی و حوصله زیاد در زمینه فراگیری جزئیایت مربوط به بیماری‌های مختلف را داشته باشند.

وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر :
ادامه تحصیل دانشجویان رشته پزشكی بعد از اتمام دوره پزشكی عمومی در دو مرحله امكان‌پذیر است:
الف ) ادامه تحصیل در رشته‌های تخصصی بالینی كه داوطلب بعد از قبولی در امتحان پذیرش دستیاری سراسری كشور می‌تواند در رشته‌های تخصصی كه در حال حاضر در داخل كشور ارائه می‌شوند ادامه تحصیل دهد.
رشته‌های تخصصی بالینی در حال حاضر شامل 23 رشته می‌باشد كه عبارتند از : جراحی عمومی ،‌ جراحی مغز و اعصاب، جراحی استخوان و مفاصل (ارتوپدی) ، جراحی كلیه و مجاری ادراری تناسلی (ارولوژی) ، بیماریهای اعصاب، بیماریهای داخلی ، بیماریهای عفونی و گرمسیری ، بیماریهای قلب و عروق ، بیماریهای كودكان، بی‌هوش ، پزشكی اجتماعی، پزشكی هسته‌ای ، آسیب‌شناسی (پاتولوژی) ، پوست ، پزشكی فیزیكی و توان‌بخشی، چشم‌پزشكی ، پرتودرمانی (رادیوتراپی) ، پرتوشناسی تشخیصی (رادیولوژی) ، زنان و زایمان ، روان‌پزشكی، گوش و حلق و بینی ، پزشكی قانونی و طب كار می‌باشد.
ب) ادامه تحصیل در رشته‌های علوم پایه ، فارغ‌التحصیلان رشته پزشكی می‌توانند در تخصصهای علوم پایه پزشكی نظیر فیزیولوژی ، ایمونولوژی، ژنتیك، ویروس‌شناسی پزشكی، میكروب‌شناسی پزشكی ، انگل‌شناسی پزشكی، بیوشیمی ، آمار حیاتی و تغذیه نیز شركت نمایند.

دوره علوم پایه
مرحله علوم پایه، اولین مرحله آموزش پزشكی بوده، مدت این مرحله دو سال است. در این مرحله ، دانشجویان بخش اول درسهای عمومی و درسهای پایه و اصلی را می‌گذرانند. هدف از این مرحله، آموزش ساختمان بدن انسان و اعمال فیزیولوژیك و نقش آن در سلامت انسان و همچنین شناخت عوامل بیولوژیك بیماری‌زا و شیوه‌های دفاعی بدن در برابر آنها و اصول آسیبهای بدن انسان و آشنا ساختن دانشجو با اصول مسائل بهداشتی است. دانشجویان باید در هر نیمسال تحصیلی 20 واحد درسی ارائه شده از طرف دانشكده را به طور اجباری بگذرانند. حداكثر زمان مجاز برای گذراندن این مرحله 3 سال است .
در ذیل به شرح برخی از این درسها می‌پردازیم :

بیوشیمی: مربوط به بدن موجودات زنده و انسان است. در این درس، با شیمی آلی مولكولها و اتمها و واكنشهای آنها در بدن آشنا می‌شویم.

آناتومی: در آناتومی، دانشجو با كلیه ساختهای بدن شامل انواع ماهیچه‌ها ، استخوانها، اعصاب و احشا و با محل آنها
و اعضای مجاور آنها به طور دقیق و در حالت طبیعی بدن، آشنا می‌شود، به طوری كه بتواند اجزای هر ناحیه را به صورت سه بعدی شناسایی كند.

فیزیولوژی : در این درس چگونگی عملكرد اندامها و بافتها مورد مطالعه قرار می‌گیرد؛ به این ترتیب كه دانشجو بعد از آشنایی با آناتومی و بافت‌شناسی اندامها با شیوه عمل آنها در شرایط مختلف و در وضعیتهای ویژه آشنا می‌شود.
ایمونولوژی: این درس به بررسی سازمان دفاعی بدن ، سلولهای دفاعی و واكنشهای موثر در این شبكه می‌پردازد.

انگل‌شناسی: این درس به انگلهای موثر در ایجاد بیماریهای انسانی اعم از حشرات ، كرمها ، قارچهار و غیره می‌پردازد. در این درس‌، این انگلها به طور دقیق شناسایی شده، در درس عملی نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت و به این وسیله چشم دانشجو با انواع انگلها آشنا می‌گردد.

پاتولوژی عمومی : در این درس انواع آسیبهای بافتی و تغییرهای بافتهای بدن در هنگام بروز یك ناهنجاری ، تحریك و یا آزار مورد بررسی قرار می‌گیرد.

دوره فیزیوپاتولوژی (نشانه شناسی)
مدت مرحله دوم شش ماه است. در این مرحله دانشجو پس از این كه با آموختن درسهای فیزیولوژی به چگونگی عملكرد طبیعی سازمان بدن پی‌ برد و در درس پاتولوژی وضعیت واكنشهای بدن در بیماری و تغییرهای بافتها را در هنگام ورود عوامل مضر به خوبی فراگرفت، به مرحله‌ای می‌رسد كه اكنون باید بتواند با تلفیق این دو ، واكنشهای بدن را در هنگام یك بیماری از زمان شروع تا انتهای آن دنبال كرده، سلسله توالی نشانه‌های آشكار و ماهیت یكایك آنها را شناسایی كند.

در این قسمت دانشجو در مقطعهایی كه با عنوان كورس (دوره)‌از آن یاد می‌شود، یك سرفصل از بیماریهای داخلی مثل بیماریهای خون را به طور مشروح مطالعه می‌كند و در هر قسمت، عوامل شروع كننده، شیوه عمل، واكنش بدن ، سیر بیماری و نشانه‌های اختصاصی مربوط را بررسی می‌نماید. این مطالعه صرفا شامل نشانه‌شناسی بیماریهاست و شامل مباحث درمان و تشخیص در بالین بیمار و معاینه‌های فیزیكی نمی‌شود. در این دوره دانشجو، فارماكولوژی را به صورت مروری كلی بر دسته‌های دارویی و چگونگی اثر داروها، می‌گذراند. این آشنایی با فارماكولوژی به صورت كلی بوده، دسته‌های اختصاصی داروها و راههای تجویز آنها رد هر بیماری ، در فارماكولوژی اختصاصی به طور مشروح مورد مطالعه قرار خواهد گرفت.

دوره كارآموزی (استاژری)
دوره سوم كه از آن به عنوان دوره كارآموزی یاد می‌شود، شامل دو مجموعه درسهای نظری و كار عملی است. اساس تدریس درسهای نظری مانند سایر درسهای علوم پایه و فیزیوپاتولوژی است ولی در برنامه عملی، دانشجو در بالین بیمار با مجموعه‌ای از دانسته‌های نظری خود با نشانه‌های بیمای به صورت مستقیم مواجه می‌شود و با صحبت با بیمار و به دست آوردن تاریخچه بیماری، نوع آن را تشخیص داده، اقدامهای درمانی لازم را فراخواهد گرفت. برنامه كار در دوره كارآموزی به طور خلاصه شامل كنفرانسهای صبحگاهی در مورد بیماران بستری در بخش، صحبت در بالین توسط استاد مربوط و یادگیری معاینه‌ها و گرفتن شرح حال، انجام كارهای تشخیصی و تا حدودی نسخه‌نویسی است. عموما درسهای نظری بعد از ظهرها تدریس می‌شود و صبحها به كار در بیمارستان و برنامه‌های آن اختصاص دارد. زمان گذراندن كارآموزی بالینی به طور مطلوب 20 ماه و حداكثر 27 ماه است كه طی آن ، دوره‌های داخلی ، جراحی ،‌ كودكان ، زنان و زایمان ، چشم ، گوش و حلق و بینی ، روان‌پزشكی ، رادیولوژی و پوست و واحدهای باقی مانده درسهای عمومی گذرانده می‌شود. محل گذراندن كارآموزیها بیمارستانهای آموزشی است.

دوره كارورزی (انترنی)
دوره انترنی یا كارورزی در واقع نقطه عطف آموزش بالینی دانشجویان رشته پزشكی است. كارورز پس از آموختن علوم پزشكی و گذراندن یك دوره كارآموزی بالینی در تمام بخشهای بیمارستانی، اینك بدان حد از اطلاعات پزشكی و قضاوت بالینی رسیده است كه به طور مستقل در مواجهه با بیماران قرار بگیرد و با به كار بستن عملی تمام آموخته‌ها ، به طور مستقیم با بیماران در تماس باشد و با انجام معاینه‌های بالینی و دستور آزمایشهای پاراكلینیك، به تشخ یص رسیده، به درمان بیمار بپردازد. این فعالیتها همگی زیر نظر استادان و دستیاران مربوط صورت می‌گیرد.
تواناییهای فارغ‌التحصیلان دوره دكترای تخصصی پزشكی و فرصتهای شغلی آنان
این فارغ‌التحصیلان می‌توانند در بیمارستانهای آموزشی یا غیرآموزشی كشور استخدام و كار درمان بیماران و آموزش دانشجویان رشته پزشكی و پیراپزشكی مشغول شوند. همچنین می‌توانند به كار درمان بیماران در درمانگاههای تخصصی یا مطبهای خصوصی مبادرت ورزند.

ریاست بیمارستانهای دولتی یا خصوصی معمولا به عهده پزشكان متخصص است. همچنین ریاست و معاونت دانشكده و دانشگاهها علوم پزشكی كشور نیز به عهده پزشكان متخصص می‌باشد.

نوع مطلب : آشنایی با رشته های غیر مهندسی
نوشته شده در دوشنبه ۱۸ بهمن ۱۳۸۹ توسط SMSM |           |